ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ LASERS ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
APPLICATIONS OF LASERS IN PERIODONTAL THERAPY
Authors:
Stamati Zacharoula1, Dereka Xanthippi2
1Undergraduate Student, School of Dentistry, NKUA, 2Associate Professor, Department of Periodontology, School of Dentistry, NKUA
Συγγραφείς::
Σταμάτη Ζαχαρούλα1, Δερέκα Ξανθίππη2
1Προπτυχιακή φοιτήτρια Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, 2Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Περιοδοντολογίας Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Doi: 10.54936/haoms253011
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τα lasers αποτελούν μία σύγχρονη και καινοτόμο μέθοδο για την αντιμετώπιση αρκετών νόσων και καταστάσεων της στοματικής κοιλότητας κυρίως των μαλακών ιστών. Στην Περιοδοντολογία, τα τελευταία χρόνια μέσα από κλινικές ερευνητικές μελέτες διερευνάται το ερώτημα αν η κλινική εφαρμογή των lasers μπορεί προταθεί ως μονοθεραπεία ή συμπληρωματική πράξη στην αποτρύγωση και την ριζική απόξεση (SRP) για την θεραπεία της περιοδοντίτιδας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τις εφαρμογές των lasers τόσο στην μη χειρουργική όσο και στη χειρουργική περιοδοντική θεραπεία. Πραγματοποιήθηκε ηλεκτρονική αναζήτηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας της τελευταίας πενταετίας (2020-2024), στις βάσεις δεδομένων PubMed και Google Scholar, ώστε να εντοπιστούν τα πιο πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα. Οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν lasers, periodontology, periodontal therapy, periodontal surgery, clinical applications. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν κυρίως τις αντιμικροβιακές και βακτηριοστατικές ιδιότητες των lasers, την ικανότητα τους να απομακρύνουν τις ενδοτοξίνες από την ριζική επιφάνεια, την μείωση της αιμορραγίας και την αιμόσταση και την ταχύτερη επούλωση των μαλακών ιστών. Οι ιδιότητες αυτές εξαρτώνται σημαντικά από τον τύπο του laser, το μήκος κύματος που χρησιμοποιείται καθώς και την διάμετρο του άκρου του. Κλινικές μελέτες μεμονωμένα δείχνουν ότι τα lasers (Er:YAG laser, Nd:YAG, CO2, διοδικό laser) είναι αποτελεσματικά σε συνδυασμό με SRP, πιθανόν ως προς την διάρκεια του θεραπευτικού αποτελέσματος κατά την μη χειρουργική περιοδοντική θεραπεία. Οι μελέτες που αφορούν στην χειρουργική περιοδοντική θεραπεία και την εξάλειψη των υπολειμματικών θυλάκων έδειξαν ότι το Er:YAG απομακρύνει ικανοποιητικά τους φλεγμαίνοντες ιστούς και τον τοπικό παράγοντα, χωρίς πρόκληση θερμικής βλάβης στην ριζική επιφάνεια. Τα ερευνητικά όμως αυτά δεδομένα δεν θεωρούνται επαρκή καθώς οι συστηματικές ανασκοπήσεις των μελετών καταδεικνύουν περιορισμένο αριθμό κλινικών τυχαιοποιημένων μελετών, σημαντική ανομοιογένεια στον σχεδιασμό και την μεθοδολογία τους. Έτσι, οι οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Περιοδοντολογίας (EFP) επισημαίνουν ότι δεν συνιστάται η χρήση των lasers τόσο την ενεργό περιοδοντική θεραπεία όσο και στην φάση διατήρησης του θεραπευτικού αποτελέσματος. H εφαρμογή των lasers χαμηλής ισχύος (LLLT) θεωρείται ότι αποτελεί μέθοδο βιο-ενεργοποίησης των ιστών και χρησιμοποιείται για τη μείωση του μικροβιακού φορτίου και της φλεγμονής, την επιτάχυνση της επούλωσης των περιοδοντικών ιστών και τον περιορισμό της οδοντινικής υπερευαισθησίας μετά την περιοδοντική θεραπεία. Ωστόσο, τονίζεται ότι απαιτείται μεγαλύτερος αριθμός μελετών με ομοιόμορφο σχεδιασμό ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Τέλος, τα lasers έχουν ευρεία εφαρμογή στην θεραπεία της υπερμελάγχρωσης των ούλων, τη διόρθωση του ουλικού περιγράμματος και τη χαλινεκτομή. Προσφέρουν καθαρό χειρουργικό πεδίο, ακρίβεια στους χειρισμούς, μείωση της διάρκειας της επέμβασης και επιτάχυνση της επούλωσης, χωρίς ανάγκη για συρραφή, με πιο προβλέψιμο και αισθητικά καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι, για την σωστή εφαρμογή τους, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η απαιτητική εκπαίδευση και η εξοικείωση του θεράποντα με τις διάφορες τεχνικές. Συμπερασματικά, τα κλινικά αποτελέσματα της θεραπείας με laser στη περιοδοντική θεραπεία φαίνεται να είναι αδύναμα, χωρίς να παρατηρούνται σημαντικά μακροπρόθεσμα οφέλη. Έτσι, η αποτελεσματικότητα του laser είναι αβέβαιη. Απαιτούνται πιο ισχυρές και μακροχρόνιες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες για να επιβεβαιωθούν τα πιθανά οφέλη αυτής της θεραπείας.
APPLICATIONS OF LASERS IN PERIODONTAL THERAPY
Authors:
Stamati Zacharoula1, Dereka Xanthippi2
1Undergraduate Student, School of Dentistry, NKUA, 2Associate Professor, Department of Periodontology, School of Dentistry, NKUA
Συγγραφείς::
Σταμάτη Ζαχαρούλα1, Δερέκα Ξανθίππη2
1Προπτυχιακή φοιτήτρια Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, 2Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Περιοδοντολογίας Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Doi: 10.54936/haoms253011
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τα lasers αποτελούν μία σύγχρονη και καινοτόμο μέθοδο για την αντιμετώπιση αρκετών νόσων και καταστάσεων της στοματικής κοιλότητας κυρίως των μαλακών ιστών. Στην Περιοδοντολογία, τα τελευταία χρόνια μέσα από κλινικές ερευνητικές μελέτες διερευνάται το ερώτημα αν η κλινική εφαρμογή των lasers μπορεί προταθεί ως μονοθεραπεία ή συμπληρωματική πράξη στην αποτρύγωση και την ριζική απόξεση (SRP) για την θεραπεία της περιοδοντίτιδας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τις εφαρμογές των lasers τόσο στην μη χειρουργική όσο και στη χειρουργική περιοδοντική θεραπεία. Πραγματοποιήθηκε ηλεκτρονική αναζήτηση της υπάρχουσας βιβλιογραφίας της τελευταίας πενταετίας (2020-2024), στις βάσεις δεδομένων PubMed και Google Scholar, ώστε να εντοπιστούν τα πιο πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα. Οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιήθηκαν ήταν lasers, periodontology, periodontal therapy, periodontal surgery, clinical applications. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν κυρίως τις αντιμικροβιακές και βακτηριοστατικές ιδιότητες των lasers, την ικανότητα τους να απομακρύνουν τις ενδοτοξίνες από την ριζική επιφάνεια, την μείωση της αιμορραγίας και την αιμόσταση και την ταχύτερη επούλωση των μαλακών ιστών. Οι ιδιότητες αυτές εξαρτώνται σημαντικά από τον τύπο του laser, το μήκος κύματος που χρησιμοποιείται καθώς και την διάμετρο του άκρου του. Κλινικές μελέτες μεμονωμένα δείχνουν ότι τα lasers (Er:YAG laser, Nd:YAG, CO2, διοδικό laser) είναι αποτελεσματικά σε συνδυασμό με SRP, πιθανόν ως προς την διάρκεια του θεραπευτικού αποτελέσματος κατά την μη χειρουργική περιοδοντική θεραπεία. Οι μελέτες που αφορούν στην χειρουργική περιοδοντική θεραπεία και την εξάλειψη των υπολειμματικών θυλάκων έδειξαν ότι το Er:YAG απομακρύνει ικανοποιητικά τους φλεγμαίνοντες ιστούς και τον τοπικό παράγοντα, χωρίς πρόκληση θερμικής βλάβης στην ριζική επιφάνεια. Τα ερευνητικά όμως αυτά δεδομένα δεν θεωρούνται επαρκή καθώς οι συστηματικές ανασκοπήσεις των μελετών καταδεικνύουν περιορισμένο αριθμό κλινικών τυχαιοποιημένων μελετών, σημαντική ανομοιογένεια στον σχεδιασμό και την μεθοδολογία τους. Έτσι, οι οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Περιοδοντολογίας (EFP) επισημαίνουν ότι δεν συνιστάται η χρήση των lasers τόσο την ενεργό περιοδοντική θεραπεία όσο και στην φάση διατήρησης του θεραπευτικού αποτελέσματος. H εφαρμογή των lasers χαμηλής ισχύος (LLLT) θεωρείται ότι αποτελεί μέθοδο βιο-ενεργοποίησης των ιστών και χρησιμοποιείται για τη μείωση του μικροβιακού φορτίου και της φλεγμονής, την επιτάχυνση της επούλωσης των περιοδοντικών ιστών και τον περιορισμό της οδοντινικής υπερευαισθησίας μετά την περιοδοντική θεραπεία. Ωστόσο, τονίζεται ότι απαιτείται μεγαλύτερος αριθμός μελετών με ομοιόμορφο σχεδιασμό ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Τέλος, τα lasers έχουν ευρεία εφαρμογή στην θεραπεία της υπερμελάγχρωσης των ούλων, τη διόρθωση του ουλικού περιγράμματος και τη χαλινεκτομή. Προσφέρουν καθαρό χειρουργικό πεδίο, ακρίβεια στους χειρισμούς, μείωση της διάρκειας της επέμβασης και επιτάχυνση της επούλωσης, χωρίς ανάγκη για συρραφή, με πιο προβλέψιμο και αισθητικά καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι, για την σωστή εφαρμογή τους, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η απαιτητική εκπαίδευση και η εξοικείωση του θεράποντα με τις διάφορες τεχνικές. Συμπερασματικά, τα κλινικά αποτελέσματα της θεραπείας με laser στη περιοδοντική θεραπεία φαίνεται να είναι αδύναμα, χωρίς να παρατηρούνται σημαντικά μακροπρόθεσμα οφέλη. Έτσι, η αποτελεσματικότητα του laser είναι αβέβαιη. Απαιτούνται πιο ισχυρές και μακροχρόνιες τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες για να επιβεβαιωθούν τα πιθανά οφέλη αυτής της θεραπείας.