Γνώση και Στάση των Ελλήνων Οδοντιατρικών Ασθενών, Σχετικά με τη Μετάδοση του HIV στο Οδοντιατρικό Περιβάλλον
Τριάντος Δ.*1, Scully C.**2
* Εργαστήριο Στοματολογίας, Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών (Διευθυντής: Καθ. Σ. Παπανικολάου).
** Στοματολογικό Τμήμα, Eastman Dental Institute for Oral Health Care Sciences and International Centers for Excellence in Dentistry, Πανεπιστήμιο
του Λονδίνου.
1. Διδάκτωρ Στοματολογίας (Πανεπ. του Λονδίνου), Συνεργάτης
Εργαστηρίου Στοματολογίας.
2. Καθηγητής Στοματολογίας, Κοσμήτορας-Διευθυντής Σπουδών
και Έρευνας του Ινστιτούτου.
Η εργασία ανακοινώθηκε στο 12° Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS,
Αθήνα, 2-4 Νοεμβρίου 2000.
Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 2(2): 65 - 73, 2001.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σκσηός της εργασίας ήταν να αξιολογήσει τη γνώση και στάση των οδοντιατρικών ασθενών στην Ελλάδα
σχετικά με τη μετάδοση τον ΗΝ, στο οδοντιατρικά περιβάλλον. Διακόσιοι ασθενείς που προσήλθαν για
παροχή ιατρικής φροντίδας, σε διαφορετικά κλινικά περιβάλλοντα (Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου
Αθηνών, 3 μεγάλα Νοσοκομεία της Αθήνας, μία Στρατιωτική Υγειονομική Υπηρεσία και ιδιωτικά οδοντιατρεία,
στην Αθήνα και στην Επαρχία) συμπλήρωσαν ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο που περιελάμβανε,
δημογραφικά στοιχεία, 13 ερωτήσεις που αξιολογούσαν τη γνώση τους και 11 ερωτήσεις που αξιολογούσαν
τη στάση τους.
Σχεδόν 90% των ασθενών ανέφερε με ακρίβεια τις πιθανές οδούς μετάδοσης του ΗΝ, αναγνωρίζοντας
ότι μη-αιματηρές οδοντιατρικές πράξεις φέρουν μηδαμινό κίνδυνο. Οι ασθενείς πιστεύουν ότι οι
φορείς του ΗΝ δεν πρέπει να αρνούνται οδοντιατρικής φροντίδας, η παροχή της οποίας θεωρήθηκε
ηθική υποχρέωση του οδοντιάτρου (91%). Οι περισσότεροι ασθενείς (69%) δε θα άλλαζαν τον/την οδοντίατρο
εάν δεχόταν για θεραπεία φορείς του ΗΝ, θα έκαναν όμως κάτι τέτοιο, εάν παρέλειπε να πάρει
αυστηρά μέτρα προστασίας (94%), τα οποία κατά τη γνώμη τους πρέπει να λαμβάνονται καθολικά, και όχι
μόνο σε ασθενείς «υψηλού κινδύνου» (78%). Μια μικρή πλειοψηφία (53%) φαίνεται να μην επιδοκιμάζει
την καθιέρωση ειδικών οδοντιατρικών κλινικών αφοσιωμένων στην περίθαλψη ασθενών/φορέων του
AIDS.
Τα ευρήματα της παρούσας πιλοτικής μελέτης υποδηλώνουν ότι, οι οδοντιατρικοί ασθενείς στην Ελλάδα,
είναι ενήμεροι σχετικά με ζητήματα που αφορούν τη λοίμωξη ΗΝ, χωρίς να υπερεκτιμούν τους κινδύνους
ή να διακατέχονται από αδικαιολόγητους φόβους και λανθασμένες αντιλήψεις.
Λέξεις κλειδιά: Γνώση, Στάση, ΗΝ, Μετάδοση, Οδοντιατρικοί ασθενείς, Ελλάδα
REFERENCES
British Dental Association: HIV and Dentistry. A guide to dental
treatment for patients with HIV and AIDS. (Issue number 4)
(1994).
Chliaoutakis J. Socrataki F, Darviri C, Gousgounis N, Trakas D:
Knowledge and attitudes about AIDS of residents of greater
Athens. Soc Sci Med 37: 77-83, 1993.
Ciesielski C, Marianos D, Ou CY, Dumbaugh R, Witte J,
Berkelman R et al: Transmission of human immunodeficiency
virus in a dental practice. Ann Intern Med 116: 798-
805, 1992.
Crosher RF, Llewelyn J, MacFarlane A: Should patients with
facial fractures be regarded as high risk for HIV. Br. J. Oral
Maxillofac. Surg. 35: 59-63, 1997.
Διαδίκτυο: http://www.cdc.gov/nchstp/hiv_aids/hivinfo/overview.htm
De Almeida OP, Souza Filho FJ, Scully C, Peres Line SR, Poner
S: HIV prevalence in dental outpatients in Brazil. Oral Surg
Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 84: 365-367, 1997.
Cohen LA, Grace EG, Ward MA: Maryland residents' attitudes
towards AIDS and the use of dental services. J Public Health
Dent 52: 81-85, 1991.
Grace EG, Cohen LA, Ward MA: Public knowledge/perceptions about AIDS transmission: concerns about use of dental
services. Community Dent Oral Epidemiol 52-55, 1994.
Gerbert B, Maguire BT, Spitzer S: Patients' attitudes toward
dentistry and AIDS. J Am Dent Assoc suppl Nov: S16-21,
1989.
Glick M, Sciubba JJ: Should there be dedicated dental clinics for
HIV-infected patients? In: Greenspan and Greenspan: Oral
Manifestations of HIV infection: 1992, pp 357-361.
Hardie J: Problems associated with providing dental care to HIVinfected
and AIDS patients. Oral Surg Oral Med Oral Pathol
73: 231-235, 1992.
Horowitz LG: Murder and cover up could explain the Florida
dental AIDS mystery. Br Dent J 175: 423-427, 1994.
Humphris GM, Morrison T, Home L: Perception of risk of HIV
infection from the regular attenders to an industrial dental
service. Br Dent J 174: 371-378, 1993.
Κωνσταντινίδης Ρ, Κοσσυφίδου Ι, Κτενάς Ε, Καλλίνικος Γ,
Ρουμελιώτου A: AIDS: Γνώσεις, στάσεις και συμπεριφορά
των οδοντιάτρων της Αθήνας. Ελλ. Στοματολ. Χρον. 37: 217-
221, 1993.
Lancaster DM, Barsley RE, Boozer CH, Lundgren GA: Public
knowledge about AIDS: A survey of dental school patients.
Oral Surg Oral Med Oral Pathol 71: 377-385, 1991.
Λάσκαρης Γ, Δαμουλής Δ: AIDS και μέτρα πρόληψης λοιμώξεων
στο οδοντιατρείο: Αποτελέσματα καταγραφής θέσεων, γνώσεων
και συμπεριφοράς 717 οδοντιάτρων. Ελλ Στοματολ
Χρον 37: 85-95, 1993.
Λάσκαρης Γ, Λάσκαρη Μ, Γεωργανά Δ, Βαρελτζίδης Α: Συμπεριφορά
και στάση ασθενών με AIDS στο οδοντιατρείο. Ελλ
Στοματολ Χρον 38: 115-119,1994.
McCarthy G, Koval J: Changes in dentists' infection control
practices, knowledge and attitudes about HIV over a 2 year
period. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod
81: 297-302, 1996.
Nuttall NM, Gilbert AD: Assessing dental patients for their risk of
being carriers of a blood-borne virus: the views of final year
dental students. J Dent 21: 99-104, 1993.
Porter SR, Peake G, Scully C, Samaranayake LP: Attitudes to
cross-infection measures of UK and Hong-Hong patients. Br
Dent J 175: 254-257, 1993.
Rogers VC: Dedicated clinics for HIV-infected people: Separate
but equal? In: Greenspan and Greenspan: Oral
Manifestations of HIV infection. 1992, pp 324-329.
Samaranayake LP, McDonald KC: Patient perception of crossinfection
prevention in dentistry. Oral Surg Oral Med Oral
Pathol 69: 457-460, 1990.
Sadowsky D, Kunzel C: Are you willing to treat AIDS patients? J
Am Dent Assoc 122: 29-32, 1991.
Solomon E, Gray C, Gerbert B: Issues in the dental care
management of patients with blood borne infectious
diseases: an opinion survey of dental school seniors. J Dent
Educ 55:594-597,1991.
Scheutz F: Dental care of HIV-infected patients: attitudes and
behaviour among Danish dentists. Community Dent. Oral
Epidemiol 17: 117-119, 1989.
Scully C, Laskaris G, Pindborg J, Porter SR, Reichart P: Oral
manifestations of HIV infection and their management. I.
More common lesions. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 71:
158-166, 1991.
Scully C, Porter SR: The level of risk of transmission of human
immunodeficiency virus (HIV) between patients and dental
staff. Br Dent J 170: 97-100, 1991.
Scully C, Samaranayake LP, Martin M: HIV: answers to common
questions on transmission, disinfection and antisepsis in
clinical dentistry. Br Dent J 175: 175-178, 1993.
Scully C, Porter SR: Can HIV be transmitted from dental
personnel to patients by dentistry? Br Dent J 175: 381-382,
1993.
Scully C, Mortimer P: Gnashings of HIV. Lancet 344: 904, 1994.
Scully C, Porter SR: HIV topic update; oro-genital transmission
of HIV. Oral Dis 6: 92-98, 2000.
Shine N, Konopka K, Duzgunes N: The anti-HIV-1 activity
associated with saliva. J Dent Res 76: 634-640, 1997.
Smith και συν: HIV infection and AIDS: educational and ethical
aspects in relation to dentistry. EEC Clearing House on Oral
Problems Related to the HIV Infection. Br Dent J 175: 75-77,
1993.
Triantos D, Porter SR, Scully C: Attitudes of UK and Greek
dentists regarding dental treatment of HIV-infected persons.
Annual Meeting of the British Society of Oral Medicine,
Sheffield (1995).
Τριάντος Δ, Leao JC, Sfratul SI, Νάτσινας A: 19 χρόνια AIDS:
Πως αντέδρασε η διεθνής οδοντιατρική κοινότητα στο ζήτημα
της παροχής οδοντιατρικής φροντίδας στους ασθενείς /
φορείς του AIDS. Ενημερωτικό Δελτίο της Ε.Ο.Ο. 87: 7-15,
1999α.
Τριάντος Δ, Porter SR, Scully C: HIV/AIDS: Γνώση, στάση και
συμπεριφορά των τελειοφοίτων φοιτητών της Οδοντιατρικής
στην Ελλάδα. 2° Εθνικό Συνέδριο AIDS και Σεξουαλικώς
Μεταδιδομένων Νοσημάτων, Αθήνα (1999β).
Verrusio AC, Neidle EA, Nash KD, Silverman S, Horowitz AM,
Wagner KS: The dentist and infectious diseases: a national
survey of attitudes and behaviour. J Am Dent Assoc 118:
553-562, 1989.
* Εργαστήριο Στοματολογίας, Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών (Διευθυντής: Καθ. Σ. Παπανικολάου).
** Στοματολογικό Τμήμα, Eastman Dental Institute for Oral Health Care Sciences and International Centers for Excellence in Dentistry, Πανεπιστήμιο
του Λονδίνου.
1. Διδάκτωρ Στοματολογίας (Πανεπ. του Λονδίνου), Συνεργάτης
Εργαστηρίου Στοματολογίας.
2. Καθηγητής Στοματολογίας, Κοσμήτορας-Διευθυντής Σπουδών
και Έρευνας του Ινστιτούτου.
Η εργασία ανακοινώθηκε στο 12° Πανελλήνιο Συνέδριο AIDS,
Αθήνα, 2-4 Νοεμβρίου 2000.
Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 2(2): 65 - 73, 2001.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σκσηός της εργασίας ήταν να αξιολογήσει τη γνώση και στάση των οδοντιατρικών ασθενών στην Ελλάδα
σχετικά με τη μετάδοση τον ΗΝ, στο οδοντιατρικά περιβάλλον. Διακόσιοι ασθενείς που προσήλθαν για
παροχή ιατρικής φροντίδας, σε διαφορετικά κλινικά περιβάλλοντα (Οδοντιατρική Σχολή Πανεπιστημίου
Αθηνών, 3 μεγάλα Νοσοκομεία της Αθήνας, μία Στρατιωτική Υγειονομική Υπηρεσία και ιδιωτικά οδοντιατρεία,
στην Αθήνα και στην Επαρχία) συμπλήρωσαν ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο που περιελάμβανε,
δημογραφικά στοιχεία, 13 ερωτήσεις που αξιολογούσαν τη γνώση τους και 11 ερωτήσεις που αξιολογούσαν
τη στάση τους.
Σχεδόν 90% των ασθενών ανέφερε με ακρίβεια τις πιθανές οδούς μετάδοσης του ΗΝ, αναγνωρίζοντας
ότι μη-αιματηρές οδοντιατρικές πράξεις φέρουν μηδαμινό κίνδυνο. Οι ασθενείς πιστεύουν ότι οι
φορείς του ΗΝ δεν πρέπει να αρνούνται οδοντιατρικής φροντίδας, η παροχή της οποίας θεωρήθηκε
ηθική υποχρέωση του οδοντιάτρου (91%). Οι περισσότεροι ασθενείς (69%) δε θα άλλαζαν τον/την οδοντίατρο
εάν δεχόταν για θεραπεία φορείς του ΗΝ, θα έκαναν όμως κάτι τέτοιο, εάν παρέλειπε να πάρει
αυστηρά μέτρα προστασίας (94%), τα οποία κατά τη γνώμη τους πρέπει να λαμβάνονται καθολικά, και όχι
μόνο σε ασθενείς «υψηλού κινδύνου» (78%). Μια μικρή πλειοψηφία (53%) φαίνεται να μην επιδοκιμάζει
την καθιέρωση ειδικών οδοντιατρικών κλινικών αφοσιωμένων στην περίθαλψη ασθενών/φορέων του
AIDS.
Τα ευρήματα της παρούσας πιλοτικής μελέτης υποδηλώνουν ότι, οι οδοντιατρικοί ασθενείς στην Ελλάδα,
είναι ενήμεροι σχετικά με ζητήματα που αφορούν τη λοίμωξη ΗΝ, χωρίς να υπερεκτιμούν τους κινδύνους
ή να διακατέχονται από αδικαιολόγητους φόβους και λανθασμένες αντιλήψεις.
Λέξεις κλειδιά: Γνώση, Στάση, ΗΝ, Μετάδοση, Οδοντιατρικοί ασθενείς, Ελλάδα
REFERENCES
British Dental Association: HIV and Dentistry. A guide to dental
treatment for patients with HIV and AIDS. (Issue number 4)
(1994).
Chliaoutakis J. Socrataki F, Darviri C, Gousgounis N, Trakas D:
Knowledge and attitudes about AIDS of residents of greater
Athens. Soc Sci Med 37: 77-83, 1993.
Ciesielski C, Marianos D, Ou CY, Dumbaugh R, Witte J,
Berkelman R et al: Transmission of human immunodeficiency
virus in a dental practice. Ann Intern Med 116: 798-
805, 1992.
Crosher RF, Llewelyn J, MacFarlane A: Should patients with
facial fractures be regarded as high risk for HIV. Br. J. Oral
Maxillofac. Surg. 35: 59-63, 1997.
Διαδίκτυο: http://www.cdc.gov/nchstp/hiv_aids/hivinfo/overview.htm
De Almeida OP, Souza Filho FJ, Scully C, Peres Line SR, Poner
S: HIV prevalence in dental outpatients in Brazil. Oral Surg
Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 84: 365-367, 1997.
Cohen LA, Grace EG, Ward MA: Maryland residents' attitudes
towards AIDS and the use of dental services. J Public Health
Dent 52: 81-85, 1991.
Grace EG, Cohen LA, Ward MA: Public knowledge/perceptions about AIDS transmission: concerns about use of dental
services. Community Dent Oral Epidemiol 52-55, 1994.
Gerbert B, Maguire BT, Spitzer S: Patients' attitudes toward
dentistry and AIDS. J Am Dent Assoc suppl Nov: S16-21,
1989.
Glick M, Sciubba JJ: Should there be dedicated dental clinics for
HIV-infected patients? In: Greenspan and Greenspan: Oral
Manifestations of HIV infection: 1992, pp 357-361.
Hardie J: Problems associated with providing dental care to HIVinfected
and AIDS patients. Oral Surg Oral Med Oral Pathol
73: 231-235, 1992.
Horowitz LG: Murder and cover up could explain the Florida
dental AIDS mystery. Br Dent J 175: 423-427, 1994.
Humphris GM, Morrison T, Home L: Perception of risk of HIV
infection from the regular attenders to an industrial dental
service. Br Dent J 174: 371-378, 1993.
Κωνσταντινίδης Ρ, Κοσσυφίδου Ι, Κτενάς Ε, Καλλίνικος Γ,
Ρουμελιώτου A: AIDS: Γνώσεις, στάσεις και συμπεριφορά
των οδοντιάτρων της Αθήνας. Ελλ. Στοματολ. Χρον. 37: 217-
221, 1993.
Lancaster DM, Barsley RE, Boozer CH, Lundgren GA: Public
knowledge about AIDS: A survey of dental school patients.
Oral Surg Oral Med Oral Pathol 71: 377-385, 1991.
Λάσκαρης Γ, Δαμουλής Δ: AIDS και μέτρα πρόληψης λοιμώξεων
στο οδοντιατρείο: Αποτελέσματα καταγραφής θέσεων, γνώσεων
και συμπεριφοράς 717 οδοντιάτρων. Ελλ Στοματολ
Χρον 37: 85-95, 1993.
Λάσκαρης Γ, Λάσκαρη Μ, Γεωργανά Δ, Βαρελτζίδης Α: Συμπεριφορά
και στάση ασθενών με AIDS στο οδοντιατρείο. Ελλ
Στοματολ Χρον 38: 115-119,1994.
McCarthy G, Koval J: Changes in dentists' infection control
practices, knowledge and attitudes about HIV over a 2 year
period. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod
81: 297-302, 1996.
Nuttall NM, Gilbert AD: Assessing dental patients for their risk of
being carriers of a blood-borne virus: the views of final year
dental students. J Dent 21: 99-104, 1993.
Porter SR, Peake G, Scully C, Samaranayake LP: Attitudes to
cross-infection measures of UK and Hong-Hong patients. Br
Dent J 175: 254-257, 1993.
Rogers VC: Dedicated clinics for HIV-infected people: Separate
but equal? In: Greenspan and Greenspan: Oral
Manifestations of HIV infection. 1992, pp 324-329.
Samaranayake LP, McDonald KC: Patient perception of crossinfection
prevention in dentistry. Oral Surg Oral Med Oral
Pathol 69: 457-460, 1990.
Sadowsky D, Kunzel C: Are you willing to treat AIDS patients? J
Am Dent Assoc 122: 29-32, 1991.
Solomon E, Gray C, Gerbert B: Issues in the dental care
management of patients with blood borne infectious
diseases: an opinion survey of dental school seniors. J Dent
Educ 55:594-597,1991.
Scheutz F: Dental care of HIV-infected patients: attitudes and
behaviour among Danish dentists. Community Dent. Oral
Epidemiol 17: 117-119, 1989.
Scully C, Laskaris G, Pindborg J, Porter SR, Reichart P: Oral
manifestations of HIV infection and their management. I.
More common lesions. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 71:
158-166, 1991.
Scully C, Porter SR: The level of risk of transmission of human
immunodeficiency virus (HIV) between patients and dental
staff. Br Dent J 170: 97-100, 1991.
Scully C, Samaranayake LP, Martin M: HIV: answers to common
questions on transmission, disinfection and antisepsis in
clinical dentistry. Br Dent J 175: 175-178, 1993.
Scully C, Porter SR: Can HIV be transmitted from dental
personnel to patients by dentistry? Br Dent J 175: 381-382,
1993.
Scully C, Mortimer P: Gnashings of HIV. Lancet 344: 904, 1994.
Scully C, Porter SR: HIV topic update; oro-genital transmission
of HIV. Oral Dis 6: 92-98, 2000.
Shine N, Konopka K, Duzgunes N: The anti-HIV-1 activity
associated with saliva. J Dent Res 76: 634-640, 1997.
Smith και συν: HIV infection and AIDS: educational and ethical
aspects in relation to dentistry. EEC Clearing House on Oral
Problems Related to the HIV Infection. Br Dent J 175: 75-77,
1993.
Triantos D, Porter SR, Scully C: Attitudes of UK and Greek
dentists regarding dental treatment of HIV-infected persons.
Annual Meeting of the British Society of Oral Medicine,
Sheffield (1995).
Τριάντος Δ, Leao JC, Sfratul SI, Νάτσινας A: 19 χρόνια AIDS:
Πως αντέδρασε η διεθνής οδοντιατρική κοινότητα στο ζήτημα
της παροχής οδοντιατρικής φροντίδας στους ασθενείς /
φορείς του AIDS. Ενημερωτικό Δελτίο της Ε.Ο.Ο. 87: 7-15,
1999α.
Τριάντος Δ, Porter SR, Scully C: HIV/AIDS: Γνώση, στάση και
συμπεριφορά των τελειοφοίτων φοιτητών της Οδοντιατρικής
στην Ελλάδα. 2° Εθνικό Συνέδριο AIDS και Σεξουαλικώς
Μεταδιδομένων Νοσημάτων, Αθήνα (1999β).
Verrusio AC, Neidle EA, Nash KD, Silverman S, Horowitz AM,
Wagner KS: The dentist and infectious diseases: a national
survey of attitudes and behaviour. J Am Dent Assoc 118:
553-562, 1989.
How to cite this article:
|
View the full-text PDF:
|
| ||