Αλλεργίες και Αντιβιοτικά στην Οδοντιατρική Πράξη
Παπαδημητρίου-Δελαντώνη Π. , Δελαντώνη Α. , Αράβα Μ.
Εργαστήριο Οδοντοφατνιακής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευματολογίας και Ακτινολογίας, Τομέας Παθολογίας και Χειρουργικής Στόματος,
Οδοντιατρικό Τμήμα, Σχολή Επιστημών Υγείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
1. Αναπληρώτρια καθηγήτρια Α.Π.Θ.
2. Υποψήφια Διδάκτωρ Α.Π.Θ.
3. Οδοντίατρος
Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 5(3): 136 - 149, 2004.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η χορήγηση των αντιβιοτικών εξακολουθεί να παραμένει ένα από τα ισχυρά μέσα στη διάθεση του
οδοντιάτρου για τη θεραπεία ή πρόληψη των λοιμώξεων της τραχηλοπροσωπικής περιοχής. Όμως, παρά
τα ευεργετικά αποτελέσματα της λήψης των αντιμικροβιακών φαρμάκων, η συνεχώς αυξανόμενη και πολλές
φορές άσκοπη συνταγογράφησή τους έχει οδηγήσει και στην αύξηση της συχνότητας εμφάνισης αντιδράσεων
υπερευαισθησίας.
Ο οδοντίατρος, λοιπόν θα πρέπει να είναι ενήμερος για την πιθανότητα εκδήλωσης τέτοιων δυσάρεστων
καταστάσεων και ιδιαίτερα προσεκτικός κατά τη χορήγηση αντιβιοτικών φαρμάκων. Το ιστορικό του
ασθενούς, αν και μπορεί να δώσει πληροφορίες, θεωρείται αναξιόπιστος οδηγός για την επιβεβαίωση
μίας αλλεργίας και για το λόγο αυτό, συστήνεται η διενέργεια μίας σειράς ειδικών εξετάσεων για να εξαχθούν
ασφαλή συμπεράσματα.
Στην περίπτωση που το άτομο αποδειχθεί πράγματι αλλεργικό, τότε ο επεμβαίνων έχει τη δυνατότητα
να χορηγήσει εναλλακτικά φαρμακευτικά σχήματα που θα βοηθήσουν, χωρίς τον κίνδυνο πρόκλησης
αντιδράσεων υπερευαισθησίας ή να παραπέμψει τον ασθενή σε κατάλληλο κέντρο όπου θα υποβληθεί σε
απευαισθητοποίηση. Πάντως, εάν εκδηλωθούν συμπτώματα αλλεργίας, ο οδοντίατρος είναι σε θέση να
ανταπεξελθει σε οποιαδήποτε κατάσταση αρκεί να παραμείνει ψύχραιμος και να γνωρίζει τους τρόπους
αντιμετώπισης αυτών των επιπλοκών.
Λέξεις κλειδιά: Αλλεργία, υπερευαισθησία, αντιβιοτικά.
REFERENCES
Adkinson N: Risk factors for drug allergy. J Allergy Clin Immunol
74(4): 567-572, 1984.
Anderson J: Cross-sensitivity to cephalosporins in patients
allergic to penicillin. Pediatr Infect Dis 5(5): 557- 561, 1986.
Attaway NJ, Jasin HM, Sullivan TJ: Familial drug allergy. J
Allergy Clin Immunol. 87: 227, 1991.
Becker DE: Management of immediate allergic reactions. Dental
Clinics of North America 39(3): 577-585, 1995.
Blanca M, Fernandez J, Miranda A, Terrados S, Torres M, Vega
J, Avila M, Perez E, Garcia J, Suau R: Cross- reactivity
between penicillins and cephalosporins: clinical and
immunologic studies. J Allergy Clin Immunol 83(2): 381-
385, 1989.
Booth D: Acute anaphylaxis from orally administered penicillin
G: report of a case. JADA 85: 1367-1369, 1972.
Borish L, Tamir R, Rosenwasser L: Intravenous desensitization to
beta-lactam antibiotics. J Allergy Clin Immunol 80(3): 314-
319, 1987.
DeShazo R, Kemp S: Allergic reactions to drugs and biologic
agents. JAMA 278(22): 1895-1906, 1997.
DeSwarte RD: Drug allergy- Problems and strategies. J Allergy
Clin Immunol 74(3): 209-221, 1984.
DeSwarte RD: Drug allergy. In: Patterson, Grammer,
Greenberger and Zeiss: Allergic diseases: Diagnosis and
management. 4th ed. Philadelphia, Pa: JB Lippincott 1993,
pp. 395-551.
Εθνικό Συνταγολόγιο 2000. Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων
2000, pp. 281.
Gadde J, Spence M, Wheeler Β, Adkinson F: Clinical experience
with penicillin skin testing in a large inner-city sTD clinic.
JAMA 270(20): 2456-2463, 1993.
Gaig P, San Miguel M, Enrique E, Garcia-Ortega P: Selective
type-1 hypersensitivity to cefixime. Allergy 54: 901-902,
1999.
Harris RJ, Harris RL: Multiple antibiotic allergies. JADA 97: 994-
995, 1978.
Ιακωβίδης ΑΠ, Τσίρλης ΑΘ: Τοπική αναισθησία στην Οδοντιατρική.
Φωτοτυπωτική 1995, ρρ.283-296.
Kamada MM, Twarog F, Leung D: Multiple antibiotic sensitivity
in a pediatric population. Allergy Proc. 12: 347-350, 1991.
Levin S, Goodman U: An approach to acute fever and rash
(AFR) in the adult. In: Remington and Swartz: Current
Clinical Topics in Infectious Diseases. Cambridge, Mass:
Blackwell Scientific 1995, pp. 19-75.
Lichtenstein LM, Fauci AS: Current therapy in allergy and
immunology 1983-1984. Decker BC 1983, pp. 15-16, 59-
60, 81-83.
Lin RY: A perspective on penicillin allergy. Arch Intern Med 152:
930-937, 1992.
Macy E: Elective penicillin skin testing and amoxicillin challenge:
effect on outpatient antibiotic use, cost and clinical outcomes.
J Allergy Clin Immunol 102: 281-285, 1998.
Macy E, Richter P, Falkoff R, Zeiger R: Skin testing with
penicilloate and penilloate prepared by an improved
method: Amoxicillin oral challenge in patients with negative
skin test responses to penicillin reagents. J Allergy Clin
Immunoll00(5): 586-591, 1997.
Μαργάρη ΠΒ, Γκιουλεκας Δ, Δανιηλίδης Μ, Βαμβακόπουλος Β:
Εσωτερική Παθολογία, Τόμος 1. University Studio Press
1998, pp. 73-74, 89, 95-96.
McFadden ER: Evolving concepts in the pathogenesis and
management of asthma. Adv Intern Med 39: 357, 1994.
McFadden ER: Protocol therapy for acute asthma: therapeutic
benefits and cost savings. Am JMed 99: 651, 1995.
McFadden ER: Comparison of two regimens of albuterol in acute
asthma. Am J Med 105: 12, 1998.
Mendelson L. Ressler C, Rosen J, Selcow J: Routine elective .
penicillin allergy skin testing in children and adolescents:
study of sensitization. J Allergy Clin Immunol 73(1): 76-81,
1984.
Novalbos A, Sastre J, Cuesta J, De Las Heras M, Liuch-Bernal
M, Bombin C, Quirce S: Lack of allergic cross-reactivity to
cephalosporins among patients allergic to penicillins. Clinical
and Experimental Allergy 31(3): 438, 2001.
Παπαναγιώτον Π: Στοματολογία: Διάγνωση και θεραπεία νοση
μάτων βλεννογόνου στόματος. Φωτοτυπική 1994, pp.453-457.
Roujeau JC, Kelly JP, Naldi L: Medication use and the risk of
Stevens- Johnson syndrome or toxic epidermal necrolysis. Ν
Engl J Med 333: 1600-1607, 1995.
Roujeau JC, Stem RS: Severe adverse cutaneous reactions to
dmgs. Ν Engl J Med 331: 1272-1285, 1994.
Salkind A, Cuddy P, Foxworth J: Is this patient allergic
topenicillin? An evidence-based analysis ol the likelihood of
penicillin allergy. JAMA 285(19): 2498-2505, 2001
Saxon A, Beall G, Rohr A, Adelman D: Immediate
hypersensitivity reactions to beta-lactam antibiotics. Annals
of Internal Medicine 107(2): 204-215, 1987.
Sim TC, Grant J A: Anaphylaxis, in: Clinical Immunology
Principles and Practice, ν olume I, Mosby 1996, pp. 870-
874.
Sogn D: Penicillin allergy. J Allergy Clin Immunol 74(4): 589-
593, 1984.
Sogn D, Evans R, Shepherd GM: Results of the National Institute
of Allergy and Infectious Diseases collaborative clinical trial to
test the predictive value of skin testing with major and minor
penicillin derivativesin hospitalized adults. Arch Intern Med
152: 1025-1032, 1992.
Soter NA: Urticaria and angioedema, in Fitzpatrick: Dermatology
in General Medicine, 5th ed, 1M Freedberg et a l . McGray-
HÎ111999, pp. 1409-1419.
Stark B, Earl H, Gross G,Lumry W, Goodman E, Sullivan T:
Acute and chronic desensitization of penicillin-allergic
patients using oral penicillin. J Allergy Clin Immunol 79(3):
523-532, 1987.
Surtees S, Stockton M, Gietzen T: Allergy to penicillin: fable or
fact? Br Med J 302: 1051-1052, 1991.
Torres M, Mayorga C, Leyva L, Guzman J Cornejo-Garcia,
Juarez C, Blanca M: Controlled administration of penicillin to
patients with a positive history but negative skin and specific
serum IgE tests. Clinical and Experimental Allergy 32(2):
270, 2002.
Τριαρίδης Κ: Αξονες μαθημάτων Ωτορινολαρυγγολογίας για
τους φοιτητές της Οδοντιατρικής. Υπηρεσία Δημοσιευμάτων
ΑΠΘ. 2001, pp. 203-207.
Εργαστήριο Οδοντοφατνιακής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευματολογίας και Ακτινολογίας, Τομέας Παθολογίας και Χειρουργικής Στόματος,
Οδοντιατρικό Τμήμα, Σχολή Επιστημών Υγείας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
1. Αναπληρώτρια καθηγήτρια Α.Π.Θ.
2. Υποψήφια Διδάκτωρ Α.Π.Θ.
3. Οδοντίατρος
Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 5(3): 136 - 149, 2004.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η χορήγηση των αντιβιοτικών εξακολουθεί να παραμένει ένα από τα ισχυρά μέσα στη διάθεση του
οδοντιάτρου για τη θεραπεία ή πρόληψη των λοιμώξεων της τραχηλοπροσωπικής περιοχής. Όμως, παρά
τα ευεργετικά αποτελέσματα της λήψης των αντιμικροβιακών φαρμάκων, η συνεχώς αυξανόμενη και πολλές
φορές άσκοπη συνταγογράφησή τους έχει οδηγήσει και στην αύξηση της συχνότητας εμφάνισης αντιδράσεων
υπερευαισθησίας.
Ο οδοντίατρος, λοιπόν θα πρέπει να είναι ενήμερος για την πιθανότητα εκδήλωσης τέτοιων δυσάρεστων
καταστάσεων και ιδιαίτερα προσεκτικός κατά τη χορήγηση αντιβιοτικών φαρμάκων. Το ιστορικό του
ασθενούς, αν και μπορεί να δώσει πληροφορίες, θεωρείται αναξιόπιστος οδηγός για την επιβεβαίωση
μίας αλλεργίας και για το λόγο αυτό, συστήνεται η διενέργεια μίας σειράς ειδικών εξετάσεων για να εξαχθούν
ασφαλή συμπεράσματα.
Στην περίπτωση που το άτομο αποδειχθεί πράγματι αλλεργικό, τότε ο επεμβαίνων έχει τη δυνατότητα
να χορηγήσει εναλλακτικά φαρμακευτικά σχήματα που θα βοηθήσουν, χωρίς τον κίνδυνο πρόκλησης
αντιδράσεων υπερευαισθησίας ή να παραπέμψει τον ασθενή σε κατάλληλο κέντρο όπου θα υποβληθεί σε
απευαισθητοποίηση. Πάντως, εάν εκδηλωθούν συμπτώματα αλλεργίας, ο οδοντίατρος είναι σε θέση να
ανταπεξελθει σε οποιαδήποτε κατάσταση αρκεί να παραμείνει ψύχραιμος και να γνωρίζει τους τρόπους
αντιμετώπισης αυτών των επιπλοκών.
Λέξεις κλειδιά: Αλλεργία, υπερευαισθησία, αντιβιοτικά.
REFERENCES
Adkinson N: Risk factors for drug allergy. J Allergy Clin Immunol
74(4): 567-572, 1984.
Anderson J: Cross-sensitivity to cephalosporins in patients
allergic to penicillin. Pediatr Infect Dis 5(5): 557- 561, 1986.
Attaway NJ, Jasin HM, Sullivan TJ: Familial drug allergy. J
Allergy Clin Immunol. 87: 227, 1991.
Becker DE: Management of immediate allergic reactions. Dental
Clinics of North America 39(3): 577-585, 1995.
Blanca M, Fernandez J, Miranda A, Terrados S, Torres M, Vega
J, Avila M, Perez E, Garcia J, Suau R: Cross- reactivity
between penicillins and cephalosporins: clinical and
immunologic studies. J Allergy Clin Immunol 83(2): 381-
385, 1989.
Booth D: Acute anaphylaxis from orally administered penicillin
G: report of a case. JADA 85: 1367-1369, 1972.
Borish L, Tamir R, Rosenwasser L: Intravenous desensitization to
beta-lactam antibiotics. J Allergy Clin Immunol 80(3): 314-
319, 1987.
DeShazo R, Kemp S: Allergic reactions to drugs and biologic
agents. JAMA 278(22): 1895-1906, 1997.
DeSwarte RD: Drug allergy- Problems and strategies. J Allergy
Clin Immunol 74(3): 209-221, 1984.
DeSwarte RD: Drug allergy. In: Patterson, Grammer,
Greenberger and Zeiss: Allergic diseases: Diagnosis and
management. 4th ed. Philadelphia, Pa: JB Lippincott 1993,
pp. 395-551.
Εθνικό Συνταγολόγιο 2000. Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων
2000, pp. 281.
Gadde J, Spence M, Wheeler Β, Adkinson F: Clinical experience
with penicillin skin testing in a large inner-city sTD clinic.
JAMA 270(20): 2456-2463, 1993.
Gaig P, San Miguel M, Enrique E, Garcia-Ortega P: Selective
type-1 hypersensitivity to cefixime. Allergy 54: 901-902,
1999.
Harris RJ, Harris RL: Multiple antibiotic allergies. JADA 97: 994-
995, 1978.
Ιακωβίδης ΑΠ, Τσίρλης ΑΘ: Τοπική αναισθησία στην Οδοντιατρική.
Φωτοτυπωτική 1995, ρρ.283-296.
Kamada MM, Twarog F, Leung D: Multiple antibiotic sensitivity
in a pediatric population. Allergy Proc. 12: 347-350, 1991.
Levin S, Goodman U: An approach to acute fever and rash
(AFR) in the adult. In: Remington and Swartz: Current
Clinical Topics in Infectious Diseases. Cambridge, Mass:
Blackwell Scientific 1995, pp. 19-75.
Lichtenstein LM, Fauci AS: Current therapy in allergy and
immunology 1983-1984. Decker BC 1983, pp. 15-16, 59-
60, 81-83.
Lin RY: A perspective on penicillin allergy. Arch Intern Med 152:
930-937, 1992.
Macy E: Elective penicillin skin testing and amoxicillin challenge:
effect on outpatient antibiotic use, cost and clinical outcomes.
J Allergy Clin Immunol 102: 281-285, 1998.
Macy E, Richter P, Falkoff R, Zeiger R: Skin testing with
penicilloate and penilloate prepared by an improved
method: Amoxicillin oral challenge in patients with negative
skin test responses to penicillin reagents. J Allergy Clin
Immunoll00(5): 586-591, 1997.
Μαργάρη ΠΒ, Γκιουλεκας Δ, Δανιηλίδης Μ, Βαμβακόπουλος Β:
Εσωτερική Παθολογία, Τόμος 1. University Studio Press
1998, pp. 73-74, 89, 95-96.
McFadden ER: Evolving concepts in the pathogenesis and
management of asthma. Adv Intern Med 39: 357, 1994.
McFadden ER: Protocol therapy for acute asthma: therapeutic
benefits and cost savings. Am JMed 99: 651, 1995.
McFadden ER: Comparison of two regimens of albuterol in acute
asthma. Am J Med 105: 12, 1998.
Mendelson L. Ressler C, Rosen J, Selcow J: Routine elective .
penicillin allergy skin testing in children and adolescents:
study of sensitization. J Allergy Clin Immunol 73(1): 76-81,
1984.
Novalbos A, Sastre J, Cuesta J, De Las Heras M, Liuch-Bernal
M, Bombin C, Quirce S: Lack of allergic cross-reactivity to
cephalosporins among patients allergic to penicillins. Clinical
and Experimental Allergy 31(3): 438, 2001.
Παπαναγιώτον Π: Στοματολογία: Διάγνωση και θεραπεία νοση
μάτων βλεννογόνου στόματος. Φωτοτυπική 1994, pp.453-457.
Roujeau JC, Kelly JP, Naldi L: Medication use and the risk of
Stevens- Johnson syndrome or toxic epidermal necrolysis. Ν
Engl J Med 333: 1600-1607, 1995.
Roujeau JC, Stem RS: Severe adverse cutaneous reactions to
dmgs. Ν Engl J Med 331: 1272-1285, 1994.
Salkind A, Cuddy P, Foxworth J: Is this patient allergic
topenicillin? An evidence-based analysis ol the likelihood of
penicillin allergy. JAMA 285(19): 2498-2505, 2001
Saxon A, Beall G, Rohr A, Adelman D: Immediate
hypersensitivity reactions to beta-lactam antibiotics. Annals
of Internal Medicine 107(2): 204-215, 1987.
Sim TC, Grant J A: Anaphylaxis, in: Clinical Immunology
Principles and Practice, ν olume I, Mosby 1996, pp. 870-
874.
Sogn D: Penicillin allergy. J Allergy Clin Immunol 74(4): 589-
593, 1984.
Sogn D, Evans R, Shepherd GM: Results of the National Institute
of Allergy and Infectious Diseases collaborative clinical trial to
test the predictive value of skin testing with major and minor
penicillin derivativesin hospitalized adults. Arch Intern Med
152: 1025-1032, 1992.
Soter NA: Urticaria and angioedema, in Fitzpatrick: Dermatology
in General Medicine, 5th ed, 1M Freedberg et a l . McGray-
HÎ111999, pp. 1409-1419.
Stark B, Earl H, Gross G,Lumry W, Goodman E, Sullivan T:
Acute and chronic desensitization of penicillin-allergic
patients using oral penicillin. J Allergy Clin Immunol 79(3):
523-532, 1987.
Surtees S, Stockton M, Gietzen T: Allergy to penicillin: fable or
fact? Br Med J 302: 1051-1052, 1991.
Torres M, Mayorga C, Leyva L, Guzman J Cornejo-Garcia,
Juarez C, Blanca M: Controlled administration of penicillin to
patients with a positive history but negative skin and specific
serum IgE tests. Clinical and Experimental Allergy 32(2):
270, 2002.
Τριαρίδης Κ: Αξονες μαθημάτων Ωτορινολαρυγγολογίας για
τους φοιτητές της Οδοντιατρικής. Υπηρεσία Δημοσιευμάτων
ΑΠΘ. 2001, pp. 203-207.
How to cite this article:
|
View the full-text PDF:
|
| ||