Η χρήση του μυοδερματικού Κρημνού από το μυώδες Πλάτυσμα στην Αποκατάσταση ενδοστοματικών Ελλειμμάτων μετά από Εκτομή Όγκων σε Συνδυασμό με υπερωμοϋοειδή τραχηλική Λεμφαδενεκτομή
Θωμαΐδης Β.1, Σερέτης Κ.2, Φίσκα Α.3, Ταμιωλάκης Δ . 4 , Καρπούζης Α.5 , Τσάμης Ι.6
Κλινική Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης (Δ/ντής:Ι.
Τσάμης), Εργαστήριο Ανατομίας Ιατρικής Σχολής, Δ.Π.Θ. (Δ/ντης: Καθ. Θ. Δημητρίου), Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική
Ιατρικής Σχολής Δ.Π.Θ. (Δ/ντής: Καθ. Κ. Κουσκούκης).
1. Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός, Επιμελητής Β'.
2. Ειδικευόμενος Ιατρός Γενικής Χειρουργικής.
3. Παθολογοανατόμος, Λέκτορας.
4. Κυπαρολόγος, Επιμελητής Β'.
5. Δερματολόγος, Επίκουρος Καθηγητής.
6. Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός, Επιμελητής Α'.
Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 7(3): 143-154, 2006
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο μυοδερματικός κρημνός του μυώδους πλατύσματος είναι ένας αξιόπιστος κρημνός με πλούσια αγγειακή άρδευση
που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο στην αποκατάσταση ενδοστοματικών ελλειμμάτων όσο και στην αποκατάσταση
ελλειμμάτων του δέρματος του κάτω τριτημορίου του προσώπου. Στα πλεονεκτήματα του κρημνού περιλαμβάνονται
το κατάλληλο πάχος του για ενδοστοματική αποκατάσταση, η χροιά και η υφή του. Ακόμη η δότρια θέση
βρίσκεται κοντά στο εγχειρητικό πεδίο όταν εκτελείται καθαρισμός τραχήλου και μπορεί να επιτευχθεί άμεση σύγκλειση
της.
Η πλούσια αγγείωση του μυώδους πλατύσματος εξασφαλίζεται από την υπογενείδια, την εγκάρσια τραχηλική, τη
θυρεοειδική, την ινιακή και την οπίσθια ωτιαία αρτηρία. Το εκτεταμένο αυτό αγγειακό δίκτυο επιτρέπει τον σχεδιασμό
του κρημνού ως αξονικού με τη βάση του άνω, κάτω ή οπίσθια.
Δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία σε ότι αφορά την επιβίωση του κρημνού, όταν συνδυάζεται με τραχηλικό καθαρισμό
που συνεπάγεται την απολίνωση της προσωπικής αρτηρίας. Αναφέρεται ότι με την απολίνωση της προσωπικής
αρτηρίας, ο κρημνός από αξονικός μετατρέπεται σε τυχαίας αιμάτωσης με αποτέλεσμα η βιωσιμότητα του να καθίσταται
επισφαλής, ενώ υπάρχει και η άποψη ότι το πλούσιο αναστομωτικό αγγειακό δίκτυο ακόμη και στην περίπτωση
αυτή δεν επηρεάζει την επιβίωση του.
Στην παρούσα εργασία αναφέρονται ο σχεδιασμός και η εγχειρητική τεχνική της ανάπτυξης του άνω στηριζόμενου
μυοδερματικού κρημνού από το μυώδες πλάτυσμα, σχολιάζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του και
παρουσιάζονται τρεις περιπτώσεις ασθενών με καρκίνο του στόματος των οποίων το έλλειμμα αποκαταστάθηκε επιτυχώς
με τον εν λόγω κρημνό. Στους δύο ασθενείς, η βλάβη εντοπίζονταν στη γλώσσα και υπεβλήθησαν σε μερική
γλωσσεκτομή, με προσπέλαση μέσω πρόσθιας οστεοτομίας της κάτω γνάθου. Στον τρίτο ασθενή η βλάβη εντοπίζονταν
στη φατνιακή απόφυση της κάτω γνάθου και έγινε τμηματική γναθεκτομή και εκτομή τμήματος του βλεννογόνου
της παρειάς. Η επέμβαση συνδυάσθηκε με υπερωμοϋοειδή τραχηλικό καθαρισμό και στις τρεις περιπτώσεις.
Στους ασθενείς μας ο κρημνός επιβίωσε και στις τρεις περιπτώσεις παρ1 όλο που απολινώθηκε η προσωπική αρτηρία
στη φάση του λεμφαδενικού καθαρισμού του τραχήλου και παρά το ότι σε δύο περιπτώσεις παρατηρήθηκε επι-
δερμόλυση κυρίως στην περιφέρεια του κρημνού και σε έκταση μικρότερη από το 25% της επιφάνειας. Η επιπλοκή
αυτή εμφανίσθηκε στις δύο περιπτώσεις των ανδρών, οι οποίοι ήταν βαρείς καπνιστές ενώ ο ένας ήταν και μεγάλης
ηλικίας με γενικευμένη αγγειακή νόσο. Η επιδερμόλυση καθώς και η τμηματική νέκρωση του δέρματος, ως ελάσσονες
επιπλοκές, εμφανίζονται στη διεθνή βιβλιογραφία έως και στο 45% των περιπτώσεων και δεν συνιστούν ιδιαίτερο
πρόβλημα καθόσον ο υποκείμενος μυς που διατηρεί την αιματωσή του, στην πλειονότητα των περιπτώσεων,
επιτρέπει τη γρήγορη επιθηλιοποίηση.
Λέξεις κλειδιά: Μυώδες πλάτυσμα, μυοδερματικός κρημνός, ενδοστοματικά ελλείμματα, υπερωμοϋοειδής τραχηλικός καθαρισμός
REFERENCES
Ariyan S: The pectoralis major myocutaneous flap: a versatile flap
for reconstruction in the head and neck. Plast Reconstr Surg,
64,73-81, 1979.
Ariyan S: The anatomic basis for the platysma skin flap. Plast
Reconstr Surg 72:313-318, 1983.
Ariyan S: The transverse platysma myocutaneous flap for head and
neck reconstruction. Plast Reconstr Surg 99:340-347, 1997.
Ariyan S: The transverse platysma myocutaneous flap for head and
neck reconstruction: an update. Plast Reconstr Surg 111: 378-
330, 2003.
Banal N, Temkin D: Platysma myocutaneous flap reconstruction.
Laryngoscope, 107: 287-288, 1997.
Baur D, Helman J: The posteriorly based platysma flap in oral and
facial reconstruction: a case series, J Oral Maxillofac Surg 60:
1147-1150,2002.
Berenholz L, Kessler A, Segal S: Platysma myocutaneus flap for
intraoral reconstruction: an option in the compromised patient.
Int.J.Oral.Maxillofac.Surg. 28:285-287, 1999.
Cannon CR, Johns ME, Atkins JP, Keane M, Cantrell RW:
Reconstruction of the oral cavity using the platysma
myocutaneous flap. Arch. Otolaryngol. 108: 491- 495, 1982.
Coleman JJ, Nahai F, Mathes SJ: Platysma musculocutaneous flap :
clinical and anatomic considerations in head and neck
reconstruction. Am J Surg, 144: 477, 1982.
Coleman JJ, Jukiewicz MJ, Nahai F, Mathes S: The platysma
musculocutaneous flap: experience with 24 cases. Plast
Reconstr Surg 72: 315- 321, 1983.
Conley J: Platysma myocutaneous flap, In Conley J, Patow C, Flaps
in head and neck surgery, 2nd Ed., Thieme Verlag, Stuttgart,
1989, σελ.267-274.
Conley J J, Lanier DM, Tinsley P: Platysma musculocutaneous flap
revisited. Arch. Otolaryngol. Head Neck Surg. 112: 711-716,
1986.
Futrell JW, Johns ME, Edgerton MT, Cantrell RW, Fitz-Hugh GS:
Platysma myocutaneous flap for intraoral reconstruction. Am J
Surg, 136:504-507, 1978.
Handa Y, Kitajima T, Tagaki N, Yasuoka T, Naitoh K, Tatematsu
N, Oka N.: The platysma myocutaneous flap for oral
reconstruction. Experience with MacFee's cervical incision. J.
Cranio-Max-Fac.Surg. 17:318-322, 1989.
Howald HP, Bitter K: The myocutaneous platysma flap for the
reconstruction of intraoral defects after radical tumor resection.
J Cranio-Max-Fac Surg. 17: 237-240, 1989.
Hurwitz DJ, Rabson JA, Futrell JW: The anatomic basis fon he
platysma skin flap. Plast Reconstr Surg 72: 302, 1983.
Lasjaunias P, Berenstein A, Doyon D: Normal functional anatomy
of the facial artery. Radiology, 133: 631-638, 1979.
McGuirt WF, Matthews BL, Brody JA, May J: Platysma
myocutaneus flap: caveats reexamined. Laryngoscope, 101:
1238-44, 1991.
Nieto S, Gallego L, Cortes G: Reconstruction of the posterior wall
of the pharynx using a myocutaneous platysma flap. Br J Plast
Surg, 36:36-39, 1983.
Posnick JC, McCraw JB: Reconstruction of the chin-lower cheek
complex with a platysma myocutaneous flap. J Oral Maxillofac
Surg, 46:152-155, 1988.
Rabson JA, Hurwitz DJ, Futrell JW: The cutaneous blood supply of
the neck: relevance to incision planning and surgical
reconstruction. Br J Plast Surg, 38:208-219, 1985.
Ruark DS, McClairen WC, Schlehaider UK, Abdel-Misih RZ: Head
and neck reconstruction using the platysma myocutaneous flap.
Review. Am J Surg 165:713-718, 1993
Shah JP, Haribhakti V, Loree TR, Suturia P: Complications of the
pectoralis major myocutaneous flap in head and neck
reconstruction. Am J Surg, 160: 352-355, 1990.
Uehara M, Helman J, Lillie J, Brooks S: Blood supply to the
platysma muscle flap: an antomic study with clinical correlation.
J Oral Maxillofac Surg. 59: 642-646, 2001.
Verschuur H, Dassonville O, Santini J, Valliconi J, Poissonnet G,
Laydoyer Y, Demard F : Complications of the myocutaneous
platysma flap in intraoral reconstruction. Head and Neck, 32 :
623- 629, 1998.
Κλινική Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης (Δ/ντής:Ι.
Τσάμης), Εργαστήριο Ανατομίας Ιατρικής Σχολής, Δ.Π.Θ. (Δ/ντης: Καθ. Θ. Δημητρίου), Πανεπιστημιακή Δερματολογική Κλινική
Ιατρικής Σχολής Δ.Π.Θ. (Δ/ντής: Καθ. Κ. Κουσκούκης).
1. Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός, Επιμελητής Β'.
2. Ειδικευόμενος Ιατρός Γενικής Χειρουργικής.
3. Παθολογοανατόμος, Λέκτορας.
4. Κυπαρολόγος, Επιμελητής Β'.
5. Δερματολόγος, Επίκουρος Καθηγητής.
6. Στοματικός και Γναθοπροσωπικός Χειρουργός, Επιμελητής Α'.
Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 7(3): 143-154, 2006
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο μυοδερματικός κρημνός του μυώδους πλατύσματος είναι ένας αξιόπιστος κρημνός με πλούσια αγγειακή άρδευση
που μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο στην αποκατάσταση ενδοστοματικών ελλειμμάτων όσο και στην αποκατάσταση
ελλειμμάτων του δέρματος του κάτω τριτημορίου του προσώπου. Στα πλεονεκτήματα του κρημνού περιλαμβάνονται
το κατάλληλο πάχος του για ενδοστοματική αποκατάσταση, η χροιά και η υφή του. Ακόμη η δότρια θέση
βρίσκεται κοντά στο εγχειρητικό πεδίο όταν εκτελείται καθαρισμός τραχήλου και μπορεί να επιτευχθεί άμεση σύγκλειση
της.
Η πλούσια αγγείωση του μυώδους πλατύσματος εξασφαλίζεται από την υπογενείδια, την εγκάρσια τραχηλική, τη
θυρεοειδική, την ινιακή και την οπίσθια ωτιαία αρτηρία. Το εκτεταμένο αυτό αγγειακό δίκτυο επιτρέπει τον σχεδιασμό
του κρημνού ως αξονικού με τη βάση του άνω, κάτω ή οπίσθια.
Δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία σε ότι αφορά την επιβίωση του κρημνού, όταν συνδυάζεται με τραχηλικό καθαρισμό
που συνεπάγεται την απολίνωση της προσωπικής αρτηρίας. Αναφέρεται ότι με την απολίνωση της προσωπικής
αρτηρίας, ο κρημνός από αξονικός μετατρέπεται σε τυχαίας αιμάτωσης με αποτέλεσμα η βιωσιμότητα του να καθίσταται
επισφαλής, ενώ υπάρχει και η άποψη ότι το πλούσιο αναστομωτικό αγγειακό δίκτυο ακόμη και στην περίπτωση
αυτή δεν επηρεάζει την επιβίωση του.
Στην παρούσα εργασία αναφέρονται ο σχεδιασμός και η εγχειρητική τεχνική της ανάπτυξης του άνω στηριζόμενου
μυοδερματικού κρημνού από το μυώδες πλάτυσμα, σχολιάζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του και
παρουσιάζονται τρεις περιπτώσεις ασθενών με καρκίνο του στόματος των οποίων το έλλειμμα αποκαταστάθηκε επιτυχώς
με τον εν λόγω κρημνό. Στους δύο ασθενείς, η βλάβη εντοπίζονταν στη γλώσσα και υπεβλήθησαν σε μερική
γλωσσεκτομή, με προσπέλαση μέσω πρόσθιας οστεοτομίας της κάτω γνάθου. Στον τρίτο ασθενή η βλάβη εντοπίζονταν
στη φατνιακή απόφυση της κάτω γνάθου και έγινε τμηματική γναθεκτομή και εκτομή τμήματος του βλεννογόνου
της παρειάς. Η επέμβαση συνδυάσθηκε με υπερωμοϋοειδή τραχηλικό καθαρισμό και στις τρεις περιπτώσεις.
Στους ασθενείς μας ο κρημνός επιβίωσε και στις τρεις περιπτώσεις παρ1 όλο που απολινώθηκε η προσωπική αρτηρία
στη φάση του λεμφαδενικού καθαρισμού του τραχήλου και παρά το ότι σε δύο περιπτώσεις παρατηρήθηκε επι-
δερμόλυση κυρίως στην περιφέρεια του κρημνού και σε έκταση μικρότερη από το 25% της επιφάνειας. Η επιπλοκή
αυτή εμφανίσθηκε στις δύο περιπτώσεις των ανδρών, οι οποίοι ήταν βαρείς καπνιστές ενώ ο ένας ήταν και μεγάλης
ηλικίας με γενικευμένη αγγειακή νόσο. Η επιδερμόλυση καθώς και η τμηματική νέκρωση του δέρματος, ως ελάσσονες
επιπλοκές, εμφανίζονται στη διεθνή βιβλιογραφία έως και στο 45% των περιπτώσεων και δεν συνιστούν ιδιαίτερο
πρόβλημα καθόσον ο υποκείμενος μυς που διατηρεί την αιματωσή του, στην πλειονότητα των περιπτώσεων,
επιτρέπει τη γρήγορη επιθηλιοποίηση.
Λέξεις κλειδιά: Μυώδες πλάτυσμα, μυοδερματικός κρημνός, ενδοστοματικά ελλείμματα, υπερωμοϋοειδής τραχηλικός καθαρισμός
REFERENCES
Ariyan S: The pectoralis major myocutaneous flap: a versatile flap
for reconstruction in the head and neck. Plast Reconstr Surg,
64,73-81, 1979.
Ariyan S: The anatomic basis for the platysma skin flap. Plast
Reconstr Surg 72:313-318, 1983.
Ariyan S: The transverse platysma myocutaneous flap for head and
neck reconstruction. Plast Reconstr Surg 99:340-347, 1997.
Ariyan S: The transverse platysma myocutaneous flap for head and
neck reconstruction: an update. Plast Reconstr Surg 111: 378-
330, 2003.
Banal N, Temkin D: Platysma myocutaneous flap reconstruction.
Laryngoscope, 107: 287-288, 1997.
Baur D, Helman J: The posteriorly based platysma flap in oral and
facial reconstruction: a case series, J Oral Maxillofac Surg 60:
1147-1150,2002.
Berenholz L, Kessler A, Segal S: Platysma myocutaneus flap for
intraoral reconstruction: an option in the compromised patient.
Int.J.Oral.Maxillofac.Surg. 28:285-287, 1999.
Cannon CR, Johns ME, Atkins JP, Keane M, Cantrell RW:
Reconstruction of the oral cavity using the platysma
myocutaneous flap. Arch. Otolaryngol. 108: 491- 495, 1982.
Coleman JJ, Nahai F, Mathes SJ: Platysma musculocutaneous flap :
clinical and anatomic considerations in head and neck
reconstruction. Am J Surg, 144: 477, 1982.
Coleman JJ, Jukiewicz MJ, Nahai F, Mathes S: The platysma
musculocutaneous flap: experience with 24 cases. Plast
Reconstr Surg 72: 315- 321, 1983.
Conley J: Platysma myocutaneous flap, In Conley J, Patow C, Flaps
in head and neck surgery, 2nd Ed., Thieme Verlag, Stuttgart,
1989, σελ.267-274.
Conley J J, Lanier DM, Tinsley P: Platysma musculocutaneous flap
revisited. Arch. Otolaryngol. Head Neck Surg. 112: 711-716,
1986.
Futrell JW, Johns ME, Edgerton MT, Cantrell RW, Fitz-Hugh GS:
Platysma myocutaneous flap for intraoral reconstruction. Am J
Surg, 136:504-507, 1978.
Handa Y, Kitajima T, Tagaki N, Yasuoka T, Naitoh K, Tatematsu
N, Oka N.: The platysma myocutaneous flap for oral
reconstruction. Experience with MacFee's cervical incision. J.
Cranio-Max-Fac.Surg. 17:318-322, 1989.
Howald HP, Bitter K: The myocutaneous platysma flap for the
reconstruction of intraoral defects after radical tumor resection.
J Cranio-Max-Fac Surg. 17: 237-240, 1989.
Hurwitz DJ, Rabson JA, Futrell JW: The anatomic basis fon he
platysma skin flap. Plast Reconstr Surg 72: 302, 1983.
Lasjaunias P, Berenstein A, Doyon D: Normal functional anatomy
of the facial artery. Radiology, 133: 631-638, 1979.
McGuirt WF, Matthews BL, Brody JA, May J: Platysma
myocutaneus flap: caveats reexamined. Laryngoscope, 101:
1238-44, 1991.
Nieto S, Gallego L, Cortes G: Reconstruction of the posterior wall
of the pharynx using a myocutaneous platysma flap. Br J Plast
Surg, 36:36-39, 1983.
Posnick JC, McCraw JB: Reconstruction of the chin-lower cheek
complex with a platysma myocutaneous flap. J Oral Maxillofac
Surg, 46:152-155, 1988.
Rabson JA, Hurwitz DJ, Futrell JW: The cutaneous blood supply of
the neck: relevance to incision planning and surgical
reconstruction. Br J Plast Surg, 38:208-219, 1985.
Ruark DS, McClairen WC, Schlehaider UK, Abdel-Misih RZ: Head
and neck reconstruction using the platysma myocutaneous flap.
Review. Am J Surg 165:713-718, 1993
Shah JP, Haribhakti V, Loree TR, Suturia P: Complications of the
pectoralis major myocutaneous flap in head and neck
reconstruction. Am J Surg, 160: 352-355, 1990.
Uehara M, Helman J, Lillie J, Brooks S: Blood supply to the
platysma muscle flap: an antomic study with clinical correlation.
J Oral Maxillofac Surg. 59: 642-646, 2001.
Verschuur H, Dassonville O, Santini J, Valliconi J, Poissonnet G,
Laydoyer Y, Demard F : Complications of the myocutaneous
platysma flap in intraoral reconstruction. Head and Neck, 32 :
623- 629, 1998.
How to cite this article:
|
View the full-text PDF:
|
| ||