Αιμορραγία και Σαλικυλικά
Τσουκάκη Μ.1, Γιαννέλης Γ.1, Καλκαβούρα Α.1, Δελαντώνη Α.2, Παπαδημητρίου-Δελαντώνη Π.3
Εργαστήριο Οδοντοφατνιακής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευμάτων και Ακτινολογίας.
Οδοντιατρική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
1. Προπτυχιακός φοιτητής Οδοντιατρικής Σχολής Α.Π. Θ.
2. Μεταπτυχιακή φοιτήτρια της Οδοντιατρικής Σχολής Α.Π. Ο.
3. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Εργαστηρίου Οδοντοφατνια-
κής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευμάτων και Ακτινολογίας
της Οδοντιατρικής Σχολής Α.Π.Θ.
Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 7(4): 195-201, 2006
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η ασπιρίνη (ακετυλοσαλικυλικό οξύ) αποτελεί μια ευρέως χρησιμοποιούμενη φαρμακευτική ουσία λόγω
της αντιπυρετικής, αντιφλεγμονώδους, αναλγητικής και παράλληλα αντιαιμοπεταλιακής δράσης της. Ωστόσο
η αντιαιμοπεταλιακή δράση της, που οδηγεί σε παρατεταμένη αιμορραγία αποτελεί συγχρόνως και ανεπιθύμητη
ενέργεια της και συχνά οδηγεί σε φόβο χορήγησης της πριν και μετά από χειρουργικές επεμβάσεις. Την
τελευταία δράση της εκδηλώνει μέσω της μη αντιστρεπτής αναστολής της κυκλο-οξυγενάσης (COX).
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός καρδιοπαθών ασθενών, που λαμβάνουν καθημερινά μικρές δόσεις ακε-
τυλοσαλικυλικού οξέος επωφελούμενοι της αντιαιμοπεταλιακής του δράσης.
Σκοπός της εργασίας είναι να αναδείξει το ερώτημα που αφορά την διακοπή ή όχι των σαλικυλικών στους
ασθενείς με αντιαιμοπεταλιακή αγωγή πριν από μια αιματηρή οδοντιατρική επέμβαση, μέσω της παρουσίασης
τόσο των απόψεων του παρελθόντος, όσο και των σύγχρονων βιβλιογραφικών δεδομένων.
Λέξεις κλειδιά: Ακετυλοσαλικυλικό οξύ, ασπιρίνη, αιμορραγία, αντιμετώπιση.
REFERENCES
Allard RH, Baart JA, Huijgens PC, Van Merkesteijn JP:
Antithrombotic therapy and dental surgery with bleeding. Ned
Tijdschr Tandheelkd 111(12): 482-5, 2004.
Ardekian L, Gaspar R, Peled M, Brener B, LauferD: Does low-dose
aspirin therapy complicate oral surgical procedures? J Am Dent
Assoc 131(3): 331-5, 2000.
Γκίμπα-Τζιαμπίρη Ο: Η φυσιολογία του ανθρώπου. Εκδόσεις Ζυγός,
Θεσσαλονίκη 2000, Σελ. 280-283.
Danesh BJ, McLaren Μ, Russell RI, Lowe GD, Forbes CD:
Comparison of the effect of aspirin and choline magnesium
trisalicylate on thromboxane biosynthesis in human platelets:
role of the acetyl moiety. Haemostasis 19(3): 169-173, 1989.
Daniel NG, Goulet J, Bergeron M, Paquin R, Landry PE: Antiplatelet
Drugs: Is There a Surgical Risk? J Can Dent Assoc 68(11): 683-
687, 2002.
Dubois R, Abramson S, CroffordL, Gupta R, Simon L, Van DePutte
L and Lipsky P: Cyclooxygenase in biology and disease. The
FASEB Journal 12:1063-1073. 1998.
Εθνικό συνταγολόγιο. Παράγωγα του σαλικυλικού οξέος. Εκδόσεις
ΕΟΦ, Αθήνα, 2005, Σελ. 498-500.
Gautam Α., Sonal G., Gauri, A.D: Minor oral surgery without
stopping daily low-dose aspirin therapy: A study of 51 patients.
Journal of Oral and Maxillofacial Surgery 63(9): 1262-1265,
2005.
Hankey G, Eikelboom J: Antiplatelet drugs. MJA 178(11): 568-574,
2003.
Little J, Miller C, Henry R, Mcintosh B: Antithrombotic agents:
Implications in dentistry. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral
Radiol Endod 93(5): 544-551, 2002.
Αογαράς Γ: Φαρμακολογία και φαρμακοδυναμική. Βερβερίδης-
Πολυχρονίδης ΑΕ, θεσσαλονίκη, 1973, Σελ. 597-599.
Me Carthy F: Emergencies in dental practice. W.B. Saunders Co
Philadelphia 1967, Σελ.193-194.
Mycek M, Harvey R, Champe Ρ: Φαρμακολογία. Παρισιανού Α.Ε.
2n Ελληνική Έκδοση, Αθήνα, 2003, Σελ. 457-458.
North West Medicines Information Center: Surgical management of
the primary care dental patient on antiplatelet medication.
Randall Christine, 2nd edition, Liverpool, 2004, pp. 2-10.
Παπαδημητρίου-Δελαντώνη Π: Συμβολή στην αντιμετώπιση οδοντιατρικών
ασθενών με αιμορραγικές διαθέσεις. Συστηματική
και τοπική θεραπεία. University Studio Press, θεσσαλονίκη,
1997, Σελ. 15-16,50-52.
Παπαπαναγιώτου Π: Στοματολογία. Φωτοτυπωτική, 3η εκδ. θεσσαλονίκη,
2002, Σελ. 513-514.
Page C, Curtis Μ., Sutter Μ., Walker Μ., Hoffman Β.: Φαρμακολογία.
Ελληνική Έκδοση, Πασχαλίδης, Αθήνα, 2000, Σελ.
205-207.
Rowlinson S, KieferJ, Prusakiewicz J, PawlitzJ, KozakK, Kalgufkar
A, Stallings W, Kurumbail R, Marnett L: A novel mechanism of
cyclooxygenase-2 inhibition involving interactions with Ser-530 and Tyr-385. J Biol Chem 278(46): 45763-45769, 2003.
Schafer AI: Effects of nonsteroidal anti-inflammatory therapy on
platelets. Am J Med 106(5B): 25S-36S, 1999.
SchrorK: Aspirin and platelets: the antiplatelet action of aspirin and
its role in thrombosis treatment and prophylaxis. Semin Thromb
Hemost 23(4): 349-56, 1997.
Scully C, Wolff A: Oral surgery in patients on anticoagulant therapy.
Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 94(1): 57-
64, 2002.
Seymour R, Meechan J, Yates M: Pharmacology and dental
therapeutics. Oxford University Press, 3d edition, 1999, pp. 89-
93.
SmoutJ, Stansby G: Current practice in the use of antiplatelet agents
in the peri-operative period by UK vascular surgeons. Ann R
Coll Surg Engl 85(2): 97-101, 2003.
Speechley J A, Rugman FP: Some problems with anticoagulants in
dental surgery. Dent Update 19(5): 204-6, 1992.
Τρακατέλλης Α: Βιοχημεία. Τόμος Β, θεσσαλονίκη 1992, Σελ. 19-
28.
Τσέκος Α, Τζέρμπος Φ, Μπόλλας Ν: Η οδοντιατρική περίθαλψη
ασθενών με αιμορραγικές διαθέσεις. Οδοντοστοματολογική
πρόοδος 49(2): 88-102, 1995.
Vane JR, Botting RM: The mechanism of action of aspirin.
Thrombosis research. 110(5): 255-256, 2003.
Χατζηπέτρον Α, Μαγγούδη Δ, Αντωνιάδης Κ: Αιμορραγική διάθεση
και οδοντιατρική. Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 49:
155-168, 2005.
Εργαστήριο Οδοντοφατνιακής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευμάτων και Ακτινολογίας.
Οδοντιατρική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
1. Προπτυχιακός φοιτητής Οδοντιατρικής Σχολής Α.Π. Θ.
2. Μεταπτυχιακή φοιτήτρια της Οδοντιατρικής Σχολής Α.Π. Ο.
3. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Εργαστηρίου Οδοντοφατνια-
κής Χειρουργικής, Χειρουργικής Εμφυτευμάτων και Ακτινολογίας
της Οδοντιατρικής Σχολής Α.Π.Θ.
Αρχεία Ελληνικής Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής 7(4): 195-201, 2006
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η ασπιρίνη (ακετυλοσαλικυλικό οξύ) αποτελεί μια ευρέως χρησιμοποιούμενη φαρμακευτική ουσία λόγω
της αντιπυρετικής, αντιφλεγμονώδους, αναλγητικής και παράλληλα αντιαιμοπεταλιακής δράσης της. Ωστόσο
η αντιαιμοπεταλιακή δράση της, που οδηγεί σε παρατεταμένη αιμορραγία αποτελεί συγχρόνως και ανεπιθύμητη
ενέργεια της και συχνά οδηγεί σε φόβο χορήγησης της πριν και μετά από χειρουργικές επεμβάσεις. Την
τελευταία δράση της εκδηλώνει μέσω της μη αντιστρεπτής αναστολής της κυκλο-οξυγενάσης (COX).
Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός καρδιοπαθών ασθενών, που λαμβάνουν καθημερινά μικρές δόσεις ακε-
τυλοσαλικυλικού οξέος επωφελούμενοι της αντιαιμοπεταλιακής του δράσης.
Σκοπός της εργασίας είναι να αναδείξει το ερώτημα που αφορά την διακοπή ή όχι των σαλικυλικών στους
ασθενείς με αντιαιμοπεταλιακή αγωγή πριν από μια αιματηρή οδοντιατρική επέμβαση, μέσω της παρουσίασης
τόσο των απόψεων του παρελθόντος, όσο και των σύγχρονων βιβλιογραφικών δεδομένων.
Λέξεις κλειδιά: Ακετυλοσαλικυλικό οξύ, ασπιρίνη, αιμορραγία, αντιμετώπιση.
REFERENCES
Allard RH, Baart JA, Huijgens PC, Van Merkesteijn JP:
Antithrombotic therapy and dental surgery with bleeding. Ned
Tijdschr Tandheelkd 111(12): 482-5, 2004.
Ardekian L, Gaspar R, Peled M, Brener B, LauferD: Does low-dose
aspirin therapy complicate oral surgical procedures? J Am Dent
Assoc 131(3): 331-5, 2000.
Γκίμπα-Τζιαμπίρη Ο: Η φυσιολογία του ανθρώπου. Εκδόσεις Ζυγός,
Θεσσαλονίκη 2000, Σελ. 280-283.
Danesh BJ, McLaren Μ, Russell RI, Lowe GD, Forbes CD:
Comparison of the effect of aspirin and choline magnesium
trisalicylate on thromboxane biosynthesis in human platelets:
role of the acetyl moiety. Haemostasis 19(3): 169-173, 1989.
Daniel NG, Goulet J, Bergeron M, Paquin R, Landry PE: Antiplatelet
Drugs: Is There a Surgical Risk? J Can Dent Assoc 68(11): 683-
687, 2002.
Dubois R, Abramson S, CroffordL, Gupta R, Simon L, Van DePutte
L and Lipsky P: Cyclooxygenase in biology and disease. The
FASEB Journal 12:1063-1073. 1998.
Εθνικό συνταγολόγιο. Παράγωγα του σαλικυλικού οξέος. Εκδόσεις
ΕΟΦ, Αθήνα, 2005, Σελ. 498-500.
Gautam Α., Sonal G., Gauri, A.D: Minor oral surgery without
stopping daily low-dose aspirin therapy: A study of 51 patients.
Journal of Oral and Maxillofacial Surgery 63(9): 1262-1265,
2005.
Hankey G, Eikelboom J: Antiplatelet drugs. MJA 178(11): 568-574,
2003.
Little J, Miller C, Henry R, Mcintosh B: Antithrombotic agents:
Implications in dentistry. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral
Radiol Endod 93(5): 544-551, 2002.
Αογαράς Γ: Φαρμακολογία και φαρμακοδυναμική. Βερβερίδης-
Πολυχρονίδης ΑΕ, θεσσαλονίκη, 1973, Σελ. 597-599.
Me Carthy F: Emergencies in dental practice. W.B. Saunders Co
Philadelphia 1967, Σελ.193-194.
Mycek M, Harvey R, Champe Ρ: Φαρμακολογία. Παρισιανού Α.Ε.
2n Ελληνική Έκδοση, Αθήνα, 2003, Σελ. 457-458.
North West Medicines Information Center: Surgical management of
the primary care dental patient on antiplatelet medication.
Randall Christine, 2nd edition, Liverpool, 2004, pp. 2-10.
Παπαδημητρίου-Δελαντώνη Π: Συμβολή στην αντιμετώπιση οδοντιατρικών
ασθενών με αιμορραγικές διαθέσεις. Συστηματική
και τοπική θεραπεία. University Studio Press, θεσσαλονίκη,
1997, Σελ. 15-16,50-52.
Παπαπαναγιώτου Π: Στοματολογία. Φωτοτυπωτική, 3η εκδ. θεσσαλονίκη,
2002, Σελ. 513-514.
Page C, Curtis Μ., Sutter Μ., Walker Μ., Hoffman Β.: Φαρμακολογία.
Ελληνική Έκδοση, Πασχαλίδης, Αθήνα, 2000, Σελ.
205-207.
Rowlinson S, KieferJ, Prusakiewicz J, PawlitzJ, KozakK, Kalgufkar
A, Stallings W, Kurumbail R, Marnett L: A novel mechanism of
cyclooxygenase-2 inhibition involving interactions with Ser-530 and Tyr-385. J Biol Chem 278(46): 45763-45769, 2003.
Schafer AI: Effects of nonsteroidal anti-inflammatory therapy on
platelets. Am J Med 106(5B): 25S-36S, 1999.
SchrorK: Aspirin and platelets: the antiplatelet action of aspirin and
its role in thrombosis treatment and prophylaxis. Semin Thromb
Hemost 23(4): 349-56, 1997.
Scully C, Wolff A: Oral surgery in patients on anticoagulant therapy.
Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 94(1): 57-
64, 2002.
Seymour R, Meechan J, Yates M: Pharmacology and dental
therapeutics. Oxford University Press, 3d edition, 1999, pp. 89-
93.
SmoutJ, Stansby G: Current practice in the use of antiplatelet agents
in the peri-operative period by UK vascular surgeons. Ann R
Coll Surg Engl 85(2): 97-101, 2003.
Speechley J A, Rugman FP: Some problems with anticoagulants in
dental surgery. Dent Update 19(5): 204-6, 1992.
Τρακατέλλης Α: Βιοχημεία. Τόμος Β, θεσσαλονίκη 1992, Σελ. 19-
28.
Τσέκος Α, Τζέρμπος Φ, Μπόλλας Ν: Η οδοντιατρική περίθαλψη
ασθενών με αιμορραγικές διαθέσεις. Οδοντοστοματολογική
πρόοδος 49(2): 88-102, 1995.
Vane JR, Botting RM: The mechanism of action of aspirin.
Thrombosis research. 110(5): 255-256, 2003.
Χατζηπέτρον Α, Μαγγούδη Δ, Αντωνιάδης Κ: Αιμορραγική διάθεση
και οδοντιατρική. Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά 49:
155-168, 2005.
How to cite this article:
|
View the full-text PDF:
|
| ||